De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn in volle gang, en lijken te bewijzen dat het kiesstelsel in de VS failliet is. Wellicht is het tijd voor een andere regeringsvorm? Onder de bezielende leiding van een ouderwetse keizer? Dit idee is niet geheel uit de lucht gegrepen, al moeten we daarvoor flink terug in de tijd.
Halverwege de negentiende eeuw loopt er in San Francisco namelijk een heuse keizer rond. De zelfbenoemde Keizer Norton is dan ongekend populair in deze Californische stad. Hij denkt vooral zelf dat hij een Amerikaanse majesteit is, maar de rest van de bevolking van San Francisco speelt het spelletje maar wat graag mee.
The Great Matrimonial Candidate
Rond 1860 lopen er op de straten van de zonnige Californische stad tal van exotisch uitgedoste mannen rond. Ze hebben (bij)namen als Money King, Old Crisis en The Great Matrimonial Candidate. Met hun vrolijke gekte en alternatieve kledingstijl sieren zij op geheel wijze het straatbeeld op. De zelfbenoemde keizer Norton past prima in dit rijtje zonderlingen. Waar de andere vagebonden echter verder grotendeels in de vergetelheid zijn geraakt, is Keizer Norton een levendige icoon uit de oer-hippietijd van San Francisco gebleven.
Ook buiten de VS prikkelde Norton de fantasie. Zo schrijft De Sumatra Post op 25 januari 1937: ‘Het levensbeeld van dezen Amerikaanschen dwaas is misschien het zonderlingste van alle carrières der ongekroonde koningen en gelukszoekers. Niet omdat het tot dusver een raadsel is of Norton nu een geesteszieke of een bedrieger was, neen, het bevreemde is, dat een gansche groote stad vrijwillig, bijna liefvol boog voor een mensch dien men elders en in anderen tijd zeker zoo gauw mogelijk zou hebben opgesloten.’
Keizer Norton wordt in San Francisco overigens wel degelijke één keer opgesloten. Daarover later meer.
Van Londen naar Zuid-Afrika
De Amerikaanse Keizer wordt vermoedelijk in 1818 in het Engelse Londen geboren. Vast staat wel dat hij als Joshua Abraham Norton ter wereld komt. In 1820 emigreert het gezin Norton naar Algoa Bay in Zuid-Afrika. In 1841 verhuizen de Nortons naar Kaapstad. Daar begint Joshua een eigen zaakje, maar dat gaat na anderhalf jaar failliet.
Hij gaat vervolgens aan slag in de zaak van zijn vader, die een succesvol handeltje drijft in de bevoorrading van zeeschepen. Wanneer de pater familias in 1848 overlijdt, gaat zijn gehele vermogen van 40.000 dollar naar zoon Joshua.
Zakenman Joshua in Californië
Joshua is nu een vermogend man. Hij besluit om zijn geluk te gaan zoeken in het zonnige Californië van de Verenigde Staten. Daar grijpt in 1849 juist de goudkoorts om zich heen. Joshua besluit om zijn erfenis niet in goudmijnen te investeren, maar om deze in vastgoed en diverse handelsactiviteiten te steken.
Zo start hij een sigarenfabriek en een rijstmolen, en koopt hij in de haven van San Francisco grote stukken grond. Wanneer de Pacific Mail Steamship Company daar een terminal gaat bouwen, wordt de grond van Joshua een fortuin waard. Joshua wordt in een paar jaar tijd een succesvol en rijk zakenman. In 1852 heeft hij zo’n 250.000 dollar – dat zou nu ongeveer 5 miljoen dollar zijn – op zijn bankrekening staan.
Failliet
Maar in december van dat jaar gaat het mis. Hij verliest in eerste instantie een aanzienlijke hoeveelheid dollars door een foutief ingeschatte speculatie in de rijsthandel. Joshua start vervolgens een rechtszaak tegen de volgens hem misleidende rijsthandelaren. Na jarenlang procederen, verliest hij niet alleen de rechtszaken, maar ook zijn gehele vermogen.
De juridische kosten zijn zo hoog opgelopen, dat hij ze zelfs helemaal niet kan opbrengen. In augustus 1856 wordt hij failliet verklaard. Als man zonder kapitaal is hij al snel niet langer welkom op feestjes van de rich and famous in San Francisco. De zakelijke elite mijdt hem voortaan als de pest en Joshua verliest ook zijn lidmaatschap van de plaatselijke vrijmetselaarsloge.
Rentree
De klap van dit faillissement komt Joshua nooit te boven. Hij verdwijnt enkele jaren volledig van de radar, om aan het eind van de zomer van 1859 een overweldigend publiek rentree te maken. Op 17 september van dat jaar verschijnt hij ten burele van de San Francisco Bulletin alwaar hij een verbijsterde redacteur – George Fitch genaamd – een briefje overhandigt met de tekst:
At the peremptory request of a large majority of the citizens of these United States, I Joshua Norton, formerly of Algoa Bay, Cape of Good Hope, and now for the last nine years and ten months past of San Francisco, California, declare and proclaim myself the Emperor of these United States.
NORTON I,
Emperor of the United States.
Joshua gaat voortaan als Keizer Norton I van de Verenigde Staten door het leven. Later benoemt hij zichzelf ook nog tot beschermheer van Mexico. De redactie van de San Francisco Bulletin is zo onder de indruk van Norton, dat zij besluiten om de proclamatie de volgende dag in hun krant af te drukken.
Keizerlijke besluiten
Die slaat in als een bom. De bevolking van San Francisco is helemaal in de ban van deze vreemde vogel. Dat ontgaat de redactie van de Bulletin ook niet, en nog geen maand later, op 12 oktober 1859, drukt de krant het eerste keizerlijke besluit af, waarin Keizer Norton gemakshalve direct maar even het Congres afschaft: ‘It is represented to us that the universal suffrage, as now existing throughout the Union, is abused (…) WE do hereby abolish Congress, and it is therefore abolished.’
Twee weken later schaft hij ook het Hooggerechtshof van Californië af, waarna hij in juli 1860 de absolute monarchie uitroept: ‘We are certain that nothing will save the nation from utter ruin except an absolute monarchy under the supervision and authority of an independent Emperor.’ Om het helemaal af te maken verbiedt de keizer in 1869 zowel de Democratische als de Republikeinse partij.
Na-aperij
Veel van de proclamaties komen direct van Norton zelf, maar er zijn ook tal van lolbroeken op diverse krantenredacties die op eigen initiatief allerlei keizerlijke mededelingen plaatsen. Wat daarbij direct opvalt, is dat de nepmededelingen veel minder kleurrijk en scherp zijn geformuleerd dan de proclamaties van Norton zelf. Dat is ook wat Norton zo uniek maakt in vergelijking met de overige vagebonden uit die tijd.
Norton is een zonderlinge verschijning, wanneer hij dagelijks in zijn blauw-grijs uniform – als compromis tussen de blauwe bloezen van de Unie en de grijze uniformen van de Geconfedereerden – en getooid met een vreemd hoofddeksel door de straten van San Francisco wandelt, maar hij is niet compleet achterlijk. Hij is welbespraakt en in het geheel geen zwerver.
Norton kan met gemak meedoen aan iedere politieke of intellectuele discussie en hij leest iedere dag de krant in de lokale bibliotheek. Hij woont zijn gehele keizerlijke leven in een klein pension. Norton betaalt iedere dag 50 dollarcent voor zijn kamer. Geld verdient hij door het uitschrijven van ‘staatsobligaties’ aan toeristen en welwillende inwoners van San Francisco.
De keizer kan overal in de stad gratis eten en kosteloos reizen met de trein. Op een gegeven groeit hij zelfs uit tot een landelijke bekendheid en tal van kranten schrijven over hem. Mensen komen van heinde en ver om hem te bewonderen. Zo levert de profiterende vrijbuiter de stad uiteindelijk nog aardig wat inkomsten van toeristen op.
Saluerende agenten
Eén keer wordt Keizer Norton per abuis door een onwetende agent wegens landlopen gearresteerd. De agent heeft niet door wie hij voor zich heeft, en wordt al snel door beter wetende collega’s op de vingers getikt. De keizer wordt direct vrijgelaten en sinds dit incident salueren alle agenten wanneer ze Norton in de straten van San Francisco tegenkomen.
Naar aanleiding van de arrestatie schrijft de krant The Alta: ‘The Emperor Norton has never shed blood. He has robbed no one, and despoiled no country. And that, gentlemen, is a hell of a lot more than can be said for anyone else in the king line.’
Slechts éénmaal hoeft de keizer streng op te treden. Wanneer een rederij in San Francisco Zijne Majesteit een gratis overtocht weigert, roept de keizer op tot een algemene boycot van dit bedrijf. De rederij kiest al snel eieren voor zijn geld en verontschuldigt zich bij Norton.
Einde
Op een koude winterdag in 1880 komt er in San Francisco een onverwacht einde aan het leven van de Keizer. Op 8 januari van dat jaar stort Keizer Norton, terwijl hij de straat oversteekt, plotseling in elkaar. Niet veel later overlijdt hij aan de gevolgen van een hersenbloeding. Zijn overlijden blijft niet onopgemerkt. Zoals De Sumatra Post jaren later schrijft: ‘Meer dan tienduizend rouwbedrijvenden, eenvoudige arbeiders, maar ook miljonairs, honderden vrouwen en kinderen volgden een prachtige lijkbaar naar het Masonic Cemetery.’
Keizer Norton zou in eerste instantie op het armenkerkhof zijn laatste rustplaats vinden, maar zodra het bericht van zijn dood de welgestelden van San Francisco bereikt, grijpen zij in en organiseren zij een begrafenis op het kerkhof van de vrijmetselaars.
En zo eindigt het leven van de eerste en enige keizer van Amerika even abrupt als dat het begon. Hij werd volgens De Sumatra Post ‘naar een andere, nog grootere wereld geroepen, waar hij verzekerd was, eerder zijns gelijken te ontmoeten.’
